Bilindiği üzere işsizlik, her ülke için ekonomik bir gerçekliktir. Ancak ülkelerin, işsizliğin sonuçlarını ortadan kaldıran ve geçici gider kayıplarını tazmin edici birtakım düzenlemeler yapması gerekmektedir. Ülkemizde 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında işsizlik sigortası fonu uygulamaya başlanmıştır. İşsizlik sigortasında temel amaç, işçinin, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması durumunda, yeni iş arama süresi boyunca işçiye hayatını idame ettirecek bir gelir sağlamaktır. Bu yönüyle işsizlik sigortası her işsiz kalana ömür boyu ödenen bir ödeme şeklinde de algılanmamalıdır. Ayrıca bu işsizlik ödeneğinden faydalanabilmek için birtakım şartların mevcut olması gerekmektedir.
İŞSİZLİK SİGORTASINA HAK KAZANMA ŞARTLARI
Her işsiz kalan insan işsizlik sigortasından faydalanamamaktadır. 4447 sayılı Kanunun 51. Maddesinde birtakım şartların gerektiği hüküm altına alınmıştır.
İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMINDAN VE ÖDENEKTEN FAYDALANMA SÜRESİ
İşsizlik sigortası ödemeleri sürekli bir ödeme değildir. Bu yönüyle işçinin ödediği primler oranında fondan belli bir süre ödeme yapılır.
-Eğer işçi 600 gün işsizlik sigortasına prim ödemişse 180 gün,
-Eğer işçi 900 gün işsizlik sigortasına prim ödemişse 240 gün,
-Eğer işçi 1080 gün işsizlik sigortasına prim ödemişse 300 gün, fondan ödenek alır.
İşçinin alacağı işsizlik ödeneğinin miktarı da ödediği prim oranları ile bağlantılıdır. Ancak burada buna bir üst sınır çizilmiştir. İşsizlik ödeneği günlük olarak hesaplanmaktadır. Son dört aylık prime esas kazançları üzerinden, ortalama brüt kazancın %40'ı olarak hesaplanır. Kişinin ödediği primler ne olursa olsun brüt asgari ücretin %80'ni geçemeyecektir. İşsizlik ödeneğinden bir tek damga vergisi kesintisi yapılır.
İŞÇİ HAKLI NEDENLE İŞ SÖZLEŞMESİ FESHETMESİ HALİNDE HAK ÖDENEĞE HAK KAZANIP/KAZANMAYACAĞI KONUSU
İş sözleşmesini işçi haklı nedenli fesih yaptığı durumlarda da işçinin işsizlik sigortası fonundan faydalanabilecektir. Çünkü haklı nedenli fesihte işçinin fesih iradesinde bir nedenden dolayı fesih yaptığı açıktır. Bu irade açıklaması işçinin kendi kusuru ile isteği ile istifa etmesinden farklıdır. Bu yüzden de işçinin İş Kanunu 24. Maddede yer alan nedenler kapsamında yaptığı fesihten dolayı işçi işsizlik sigortası fonunda ödediği prim oranında ödeneğe hak kazanacaktır.
HANGİ DURUMLARDA İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE HAK KAZANILIR?
Aşağıdaki durumlarda işçi, işsizlik ödeneğine hak kazanır;